Η σκολίωση είναι ένα μη φυσιολογικό κύρτωμα της σπονδυλικής στήλης, σε σχήμα C ή S.

Όταν καλείται ιδιοπαθής, σημαίνει ότι δεν γνωρίζουμε την αιτία εμφάνισής της. Πολλές φορές, συνυπάρχει με νευρομυϊκές παθήσεις όπως εγκεφαλική παράλυση και μυϊκή δυστροφία και αυτό γιατί εκεί έχουμε μυϊκή αδυναμία και ανισορροπία.

Η ύπαρξη μη φυσιολογικών κυρτωμάτων, προκαλεί δευτερεύοντα προβλήματα όπως πόνο στη πλάτη, αναπνευστικά προβλήματα, ανισοσκελία, δυσκαμψία, ασυμμετρία ανάμεσα στις δύο πλευρές του σώματος. Εκτός από τα άμεσα προβλήματα που προκαλεί, δυσχεραίνει και την καθημερινότητα του παιδιού ή του ενήλικα.

Τύποι Σκολίωσης

Συναντάμε 3 είδη Ιδιοπαθούς Σκολίωσης [αγνώστου αιτιολογίας] και αυτά είναι τα παρακάτω:

• βρεφική σκολίωση [από την γέννηση ως 3 ετών]
• νεανική σκολίωση, εμφανίζεται σε ηλικίες από 4 έως 10 ετών, είναι αγνώστου αιτιολογίας και εμφανίζεται συχνότερα στα κορίτσια ως δεξιά θωρακική σκολίωση [διαφέρει από την εφηβική ως προς την αυξημένη πιθανότητα επιδείνωσης],
• εφηβική ιδιοπαθής σκολίωση, είναι συχνότερη στα κορίτσια 8:1.

Μια άλλη χρήσιμη ταξινόμηση της σκολίωσης είναι λειτουργική και σταθερή σκολίωση.

Η πρώτη είναι αποτέλεσμα άλλων διαταραχών της κίνησης, όπως ανισοσκελία / μυϊκή ανισορροπία και διορθώνεται με ειδικές ασκήσεις διάτασης, ενδυνάμωσης, εκπαίδευσης σωστής στάσης σώματος καθώς και τη χρήση βοηθημάτων [π.χ. διορθωτικοί πάτοι έσω υποδήματος για την διόρθωση της ανισοσκελίας]

ενώ, η δεύτερη συμβαίνει λόγω οστικών ανωμαλιών και δεν επιδέχεται συντηρητικής θεραπείας.

Μια πιο πρόσφατη ταξινόμηση της Σκολίωσης είναι η εξής:

• Σκολίωση Πρώιμης / Καθυστερημένης Έναρξης

Πρώιμη καλείται όταν εμφανίζεται σε παιδιά <5 ετών, ενώ Καθυστερημένης Έναρξης, όταν εμφανίζεται σε παιδιά >5 ετών. Στην πρώτη περίπτωση χρήζει άμεσης αντιμετώπισης, καθώς τα κυρτώματα τείνουν να αυξάνονται αρκετά και δυσχεραίνουν την λειτουργία των πνευμόνων και της καρδιάς, στην δεύτερη περίπτωση δεν είναι το ίδιο επιθετική.

• Συγγενής Σκολίωση

διάγνωση ως το 3^ο έτος, εμφανίζεται ως αποτέλεσμα κάποιας γενετικής ανωμαλίας, λόγω μη σωστού σχηματισμού στα σώματα των σπονδύλων.

• Νευρομυϊκή Σκολίωση

Η εμφάνισή της συνδέεται άμεσα με διαταραχές στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα, Μυϊκό Σύστημα. Παιδιά με Μυϊκή Δυστροφία ή Εγκεφαλική Παράλυση και άλλες διαταραχές του ΚΝΣ μπορεί να εμφανίσουν Σκολίωση εξαιτίας της πρωταρχικής πάθησής τους.

• Παραλυτική Σκολίωση

Είναι επιπλοκή οφειλόμενη σε κάποια νόσο ή ανωμαλία ή τραυματικό γεγονός, το οποίο προκαλεί την απώλεια λειτουργίας της σπονδυλικής στήλης από πρώιμη ηλικία.

Αιτιοπαθογένεια

Όπως φαίνεται και από τις ταξινομήσεις της Σκολίωσης παραπάνω, στην συχνότερη μορφή Σκολίωσης που είναι η Ιδιοπαθής Εφηβική, τα αίτια είναι άγνωστα. Υπάρχουν, ωστόσο, στοιχεία που την συνδέουν με γενετικούς παράγοντες, οι οποίοι ενίοτε ενεργοποιούνται σε συνδυασμό με περιβαλλοντικές επιρροές.

Στους υπόλοιπους τύπους Σκολίωσης, όπως φάνηκε και από την ταξινόμηση, η Σκολίωση προκύπτει είτε ως μια επιπλοκή κάποιας άλλης πάθησης / νόσου ή ως γενετική ανωμαλία σε συνδυασμό με κάποια διαταραχή.

Διάγνωση

Η έγκαιρη διάγνωση, είναι μείζουσας σημασίας. Για παράδειγμα, στην Ιδιοπαθή Εφηβική Σκολίωση, η διάγνωση κατά την ηλικία αύξησης και ανάπτυξης του εφήβου [ανάμεσα στο 10^ο και 15^ο έτος ζωής],  κάνει την παρέμβαση με συντηρητικές μεθόδους πιο αποτελεσματική, καθώς τα παιδιά σε αυτήν την ηλικία ακόμα διαμορφώνονται όσον αφορά τη σωματική διάπλαση.

Στην διάγνωση μπορούν αξιοποιηθούν πολλά εργαλεία, όπως είναι ο Πρώιμος Έλεγχος που εφαρμόζεται σε ορισμένα σχολεία. Η αξιολόγηση της στάσης του σώματος, η λήψη ιστορικού [κληρονομικότητα]. Σε επίπεδο ιατρικών πράξεων χρησιμοποιείται η ακτινογραφία, η σπιρομέτρηση [για να διαπιστωθεί η επίδραση στην αναπνευστική ικανότητα σε μεγάλα κυρτώματα]. Σε επίπεδο αντιμετώπισης, έχουμε την εξέταση του μυϊκού συστήματος, της ελαστικότητας των αρθρώσεων, την νευρολογική εξέταση κλπ.

Πολλές φορές αναφέρεται πως η Φυσικοθεραπεία δεν μπορεί να αποτρέψει την εγκατάσταση και αύξηση των κυρτωμάτων μιας σκολίωσης και αυτό είναι αλήθεια. Ωστόσο, το ζητούμενο αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί από καμία ειδικότητα. Οι διορθωτικοί Νάρθηκες ή διάφορες χειρουργικές μέθοδοι, εφαρμόζονται με στόχο την μέγιστη δυνατή επιβράδυνση της αυξητικής πορείας των κυρτωμάτων, την διασφάλιση καλύτερης ποιότητας ζωής για το άτομο και την αποτροπή δευτερευόντων επιπλοκών [αναπνευστική λειτουργία, ζωτικά όργανα κλπ].

Η Φυσικοθεραπεία κατ οίκον έχει πολλά να προσφέρει στο κομμάτι της συντηρητικής αντιμετώπισης στον ασθενή με Σκολίωση. Οι γνώσεις του Φυσικοθεραπευτή πάνω στον Κινητικό Έλεγχο, το Μυϊκό και Νευρικό Σύστημα, τις διαδικασίες Μάθησης του εγκεφάλου και πολλά ακόμα, του δίνουν τη δυνατότητα να αναλύσει την κίνηση του ασθενή, την ασυμμετρία του, την δύναμη / αδυναμία / δυσκαμψία / ελαστικότητα των μυών του. Οδηγούμενος λοιπόν, από όλες αυτές τις πληροφορίες θα δημιουργήσει ένα πρόγραμμα μυοσκελετικής αποκατάστασης προσαρμοσμένο στις συγκεκριμένες ανάγκες του συγκεκριμένου ασθενή.

• Θα βελτιώσει στο μέγιστο βαθμό την ελαστικότητα των μυών, οι οποίοι στην μια πλευρά θα είναι σφιχτοί και στην αντίθετη υπέρ-διατεταμένοι
• Θα αξιολογήσει μύες που επιδρούν στην στροφή του κορμού, οι οποίοι διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην σταθερότητα του κορμού
• Θα ασχοληθεί με τους αναπνευστικούς μύες, που καθορίζουν την κινητικότητα του θώρακα και σε μια Σκολίωση [έχουν σχεδόν πάντα ασύμμετρη ενέργεια η δεξιά από την αριστερή πλευρά] πρέπει οπωσδήποτε να εκπαιδευτούν και με στόχο την σωστή αναπνευστική λειτουργία αλλά και για να είναι δυνατή η επανεκπαίδευση μιας σωστότερης στάσης και κίνησης σώματος.
• Θα ασχοληθεί με τα άνω άκρα. Πώς ο ασθενής χρησιμοποιεί τα χέρια του στην καθημερινότητα. Εάν εντείνει το πρότυπό του. Πως μπορεί να μάθει να εκτελεί τις ίδιες δραστηριότητες στην καθημερινότητα, αλλά με λιγότερο επιβαρυντικά πρότυπα για την Σκολίωσή του. Από το πώς να κουβαλάει τα ψώνια του Σουπερμάρκετ, ως το πώς να οργανώσει τον χώρο εργασίας του σωστά.
• Θα αξιολογήσει συνυπάρχοντα προβλήματα, όπως ας πούμε μια ανισοσκελία. Δεν μπορούμε να πάρουμε τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα, εάν επικεντρωθούμε σε έναν κορμό και στα παθολογικά κυρτώματα.
• Τέλος, ένας ασθενής με Σκολίωση δε θα κάνει Φυσικοθεραπεία εσαεί. Θα διδαχτεί μεθόδους και λειτουργικά κινητικά πρότυπα που να μπορεί να χρησιμοποιεί ο ίδιος και ανεξάρτητα στην υπόλοιπη ζωή του. Ανάλογα τον τύπο σκολίωσης, την ηλικία του ασθενή, τις απαιτήσεις της καθημερινότητάς του, μπορεί να χρειάζεται να κάνει επανέλεγχο και εάν κρίνεται απαραίτητο να δίνονται τροποποιήσεις, ανά τρίμηνο / εξάμηνο.

Στόχος, για όλους τους ειδικούς υγείας που ασχολούνται με την Σκολίωση από τον δικό τους τομέα, είναι η εξασφάλιση μιας καλύτερης ποιότητας ζωής για τον ασθενή, η συμμετοχή του σε κάθε κοινωνική δομή χωρίς εξαίρεση, η διατήρηση της ανεξαρτησίας και της κανονικότητας σε όλους τους τομείς της ζωής του, τόσο επαγγελματικούς όσο και προσωπικούς!