Η σύνθεση του παρακάτω άρθρου προέκυψε από συμπτώματα / διαταραχές που συναντώ συχνότερα, σε μεγάλη μερίδα ασθενών μου. Θα προσπαθήσω λοιπόν, να συνθέσω μια πλήρη εικόνα όσον αφορά τη σημασία του θώρακα σε σχέση με τα διάφορα συστήματα του οργανισμού [όπως π.χ. το μυοσκελετικό και το αναπνευστικό σύστημα].

[*Το 2° μέρος αυτού του άρθρου, που θα ακολουθήσει λίγο αργότερα, θα περιλαμβάνει ασκήσεις που βασίζονται στις πληροφορίες και τα συμπεράσματα που αντλήσαμε από το 1° μέρος.]

Το μυοσκελετικό μας σύστημα είναι μια φοβερή “μηχανή” η οποία είναι ικανή να παράγει, διοχετεύει και αποδέχεται δυνάμεις. Η ανθρώπινη κίνηση είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το εύρος κίνησης των συνοβιακών αρθρώσεων [ένωση δύο οστών με την παρεμβολή αρθρικού υγρού] στο σώμα. Γενικότερα, το εύρος κίνησης μιας άρθρωσης [Range Of Motion] μπορεί να επηρεαστεί από δύο παράγοντες : παθολογικούς περιορισμούς μέσα στην ίδια την άρθρωση [αρθρικό υγρό, το “λάδι” που θρέφει και διατηρεί τις αρθρώσεις υγιείς] ή διαταραχές στους μυς και την περιτονία αυτών [προστατευτικός συνδετικός ιστός που περιβάλλει τους μυς]. 

Στη περίπτωση του Θώρακα, μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο ρόλος του σε σχέση με τον υπόλοιπο οργανισμό.

Ο θώρακας αποτελεί μέρος πολλών ολοκληρωμένων συστημάτων μέσα στο σώμα [όπως το μυοσκελετικό, το αναπνευστικό, το πεπτικό, το καρδιαγγειακό κ.α] ενώ ταυτόχρονα είναι και ο ίδιος από μόνος του ένα ολοκληρωμένο σύστημα.

Η κατανόηση της δομής και λειτουργίας του θώρακα λοιπόν αποτελεί προϋπόθεση για να κατανοήσουμε των μηχανισμό πλείστων διαταραχών και παθήσεων του ανθρώπινου οργανισμού.

Ο ΘΩΡΑΚΑΣ είναι ο κεντρικός συνδετικός κρίκος του σώματός μας.

• Συνδέει τα άνω και κάτω άκρα, αρθρώνεται με την σπονδυλική στήλη, προστατεύει την καρδιά και τους πνεύμονες και όχι μόνο. 
• Επιτρέπει και υποβοηθά την αναπνοή μέσω της κινητικότητας των πλευρών καθώς και των αναπνευστικών μυών που προσφύονται σε αυτόν.
• Ακόμη, συνεισφέρει στην κίνηση του σώματός μας, λειτουργώντας ως κεντρικό κομμάτι σταθερότητας, ούτως ώστε να κινηθούν αποτελεσματικότερα τα άκρα. 
• Βιομηχανικά, η Θωρακική μοίρα της σπονδυλικής στήλης συνεισφέρει περίπου στο 55% της συνολικής δύναμης και κινητικής ενέργειας που παράγεται κατά τη διάρκεια μιας ρίψης, γεγονός που αποδεικνύει την σύνδεση και αλληλεξάρτηση που υπάρχει ανάμεσα στην λειτουργικότητα του θώρακα και των άνω άκρων. 

Δεδομένου ότι ο θώρακας είναι ενσωματωμένος σε ολόκληρο το σώμα, οι βιομηχανικές διαταραχές ευθυγράμμισης, κίνησης και ελέγχου μπορούν να επηρεάσουν περιοχές του σώματος που είναι πολύ απομακρυσμένες από τον θώρακα. 

Η κακή βιομηχανική του θώρακα συχνά εμπλέκεται σε πολλαπλές καταστάσεις, σε μια μεγάλη ποικιλία πληθυσμών. Η βέλτιστη θωρακική λειτουργία είναι υψίστης σημασίας για καλή υγεία.

Έτσι λοιπόν, αρχίζουμε σιγά σιγά να κατανοούμε γιατί ένας θώρακας “μπλοκαρισμένος” μπορεί να σταθεί αιτία δευτερευόντων προβλημάτων και διαταραχών στο υπόλοιπο σώμα. Η έννοια της “περιφερικής αλληλεξάρτησης” έχει υιοθετηθεί για να περιγράψει συμπτώματα σε μια περιοχή τα οποία μπορεί να είναι δευτερεύοντα σε ασυμπτωματική διαταραχή ή δυσλειτουργία σε μια άλλη. 

Για παράδειγμα : έρευνα κατέδειξε ότι ένα πρόγραμμα πρόληψης τραυματισμών για την περιοχή του ώμου, το οποίο περιλάμβανε ασκήσεις κινητικότητας για την Θωρακική μοίρα της σπονδυλικής στήλης, είχε ως αποτέλεσμα 28% και 22% χαμηλότερο ρίσκο τραυματισμού στον ώμο και προβλημάτων του ώμου, αντίστοιχα.

Η σχέση του Θώρακα με την λειτουργικότητα του ώμου.

“Ο θώρακας, η ωμοπλάτη και το βραχιόνιο οστό παρουσιάζουν συγχρονισμένες αλληλεπιδράσεις κατά την ανύψωση του χεριού” και ακόμη, 

“Η κλινική αξιολόγηση του ώμου θα πρέπει να περιλαμβάνει και την αξιολόγηση του θώρακος”. 

Τι σημαίνει αυτό;

Σημαίνει ότι υπάρχει άμεση συσχέτιση και αλληλεξάρτηση ανάμεσα στην κινητικότητα του θώρακα και των κινήσεων των άνω άκρων.

Ας αναλογιστούμε για παράδειγμα, πως θα επηρέαζε μια διάγνωση Παγωμένου Ώμου την συμμετρία, λειτουργία στις δύο πλευρές του σώματος, σε σχέση με την αναπνευστική λειτουργία [διατήρηση προστατευτικής θέσης στη πλευρά που πονάει] / την κινητικότητα του αυχένα / την κινητικότητα των πλευρών μας / την κινητικότητα των ωμοπλατών πάνω στο θώρακα / την κινητικότητα των άνω άκρων κ.ο.κ.

Έρευνα υποδεικνύει ότι ο κορμός συμβάλλει στην κινηματική αλυσίδα για την ανύψωση του βραχίονα τόσο σε υγιείς όσο και σε ασθενείς με διάγνωση Παγωμένου Ώμου.. 

Λαμβάνοντας λοιπόν όλα τα παραπάνω υπόψη, μπορούμε με ασφάλεια να υποστηρίξουμε πως ένα πρόγραμμα αποκατάστασης για την αντιμετώπιση παθολογίας στον ώμο, πρέπει απαραίτητα να περιλαμβάνει ασκήσεις και για την περιοχή του θώρακα, εάν θέλουμε να έχουμε σωστά αποτελέσματα. 

Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση που ασκούμαστε ή δουλεύουμε με μοναδικό σκοπό την πρόληψη.

Θώρακας και Αναπνοή

Η αναπνοή δεν είναι απλά μια λειτουργία του οργανισμού μας, είναι η ίδια η ζωή για κάθε έμβιο ον, συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπου.

Κάθε ολοκληρωμένο σύστημα του οργανισμού δε μπορεί να λειτουργήσει σωστά εάν δεν υπάρχει Ο2. Το αναπνευστικό σύστημα είναι ένα ολοκληρωμένο σύστημα το οποίο όμως επηρεάζει και επηρεάζεται από τα υπόλοιπα συστήματα του οργανισμού, μυοσκελετικό, καρδιαγγειακό, πεπτικό κ.ο.κ. 

Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά. Αναπνευστικοί μύες. 

Όλοι οι μύες που συνδέονται με τον θώρακα έχουν την εγγενή δυνατότητα να προκαλέσουν αναπνευστική δράση. 

Αναπνευστικοί μύες είναι όσοι μύες συμβάλλουν στην έκπτυξη και σύμπτυξη του θωρακικού κλωβού κατά τη διάρκεια της εισπνοής και εκπνοής, αντίστοιχα. 

Το διάφραγμα και δευτερευόντως οι μεσοπλεύριοι και οι κοιλιακοί, συμβάλλουν σ’ αυτή τη διαδικασία κατά την ήρεμη αναπνοή. 

Όταν η αναπνοή επιταχύνεται, είτε λόγω φυσικής δραστηριότητας, είτε λόγω κάποιας αναπνευστικής διαταραχής, παρατηρούμε την ενεργοποίηση επιπλέον μυών, όπως ο στερνοκλειδομαστοειδής, οι σκαληνοί μύες, πρόσθιος οδοντωτός, ο μείζον και ελάσσων θωρακικός, ο τραπεζοειδής, ο πλατύς ραχιαίος, το ιερονωτιαίο σύστημα, ο λαγονοπλευρικός, ο τετράγωνος οσφυϊκός, ο οπίσθιος οδοντωτός [άνω και κάτω μοίρα], οι ανελκτήρες των  πλευρών, ο εγκάρσιος θωρακικός, ο υποκλείδιος και οι κοιλιακοί. 

Καταλαβαίνουμε λοιπόν πως η λίστα είναι εκτεταμένη… 

Όταν για οποιοδήποτε λόγο οι παραπάνω μύες δεν έχουν φυσιολογική ελαστικότητα / συσταλτικότητα / διεγερσιμότητα / διατασιμότητα [4 βασικά χαρακτηριστικά στοιχεία ενός φυσιολογικού μυ] τότε έχουμε λάθος αναπνευστικά πρότυπα και έναν θώρακα που σαφώς επηρεάζεται από αυτή την μυϊκή ανισορροπία. 

Τρεις είναι οι μηχανισμοί που μπορεί να προκαλέσουν Αναπνευστική Ανεπάρκεια: 

1. Μειωμένος έλεγχος από το νευρικό σύστημα
2. Ανεπάρκεια των μυών της αναπνοής. Μπορεί να οφείλεται τόσο σε κλινικές [βρογχοσυστολή] όσο και σε περιβαλλοντικές αλλαγές, [άσκηση, αλλαγή στάσης σώματος].
3. Δυσλειτουργία των μηχανισμών της αναπνοής.

Σε αυτό το άρθρο ασχολούμαστε με τον 2° Μηχανισμό, που λέει ότι, παρόλο που το θωρακικό τοίχωμα είναι από φυσικού του προορισμένο να αυξάνει και να μειώνει τον εσωτερικό του χώρο [Chest Wall Compliance] με προσθιο οπίσθια κίνηση των πλευρών, ωστόσο, αυτό θα ήταν αδύνατον χωρίς την καλή λειτουργία των μυών που τον περιβάλλουν, οι οποίοι περιγράφηκαν παραπάνω.

Ας προσθέσουμε στο παραπάνω“την καθιστική ζωή” του σύγχρονου ανθρώπου, τα υψηλά ποσοστά των ανθρώπων σε “δουλειά γραφείου”, την “κουλτούρα των Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης” που θέλουν τον καθένα από μας να σκύβει επί ώρες μπροστά στην οθόνη ενός τάμπλετ / κινητού κλπ, κλπ.

Το αναπνευστικό μας πρότυπο επομένως, αποδεδειγμένα, επηρεάζει και επηρεάζεται από την στάση και σταθεροποίηση της σπονδυλικής στήλης. 

Για παράδειγμα: το Διάφραγμα, που είναι ο κύριος Εισ-πνευστικός μυς στον άνθρωπο, ενεργοποιείται ταυτόχρονα με τον Εγκάρσιο κοιλιακό, ο οποίος είναι Σταθεροποιός μυς του κορμού. Άρα, αν λόγου χάρη, θέλαμε να ενισχύσουμε την σταθερότητα του κορμού, θα μπορούσαμε να το πετύχουμε χρησιμοποιώντας και αναπνευστικές ασκήσεις, όπως η Διαφραγματική αναπνοή.

Έρευνα έδειξε πως η ενίσχυση του διαφράγματος σε συνδυασμό με άλλες ασκήσεις, μπορεί να είναι επωφελής για τη διαχείριση χρόνιου μη ειδικού πόνου στην μέση [οσφυαλγία].

Όλα τα παραπάνω συνθέτουν την απάντηση, στον τίτλο του άρθρου : “Γιατί Θέλουμε καλή κινητικότητα Θώρακα;”

Θέλουμε καλή κινητικότητα Θώρακα:

• Για αποτροπή τραυματισμών του ώμου

• Για να έχουμε την βέλτιστη λειτουργικότητα και απόδοση στην άρθρωση του ώμου

• Για να αναπνέουμε σωστά.

• Για να αποφύγουμε καρδιοαναπνευστικές νόσους που συνδέονται με λάθος πρότυπα αναπνοής

• Για να προλάβουμε και εάν χρειαστεί, να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά παθήσεις όπως η Οσφυαλγία – Ισχιαλγία

• Για βέλτιστη απόδοση σε άτομα που αθλούνται τακτικά ως χόμπι, ή και επαγγελματικά

• Για να αποφύγουμε μυοσκελετικούς πόνους που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής μας, την φυσική μας κατάσταση, διαταραχές του αναπνευστικού συστήματος σχετιζόμενες με ανεπάρκεια των αναπνευστικών μυών κλ